Iedereen kan natuurlijk een verslaving ontwikkelen, alleen sommige mensen zijn kwetsbaarder. De belangrijkste risicofactoren zijn genetische aanleg, psychologische en omgevingsfactoren, trauma, gebrek aan sociale connectie en gebruik op jonge leeftijd.
Een verslaafde ouder maakt je kwetsbaarder
Dat komt omdat het je blootstelt aan de meeste van de belangrijkste risicofactoren. Het kan duiden op een genetische aanleg, het leert je als het ware dat verslavend gedrag “normaal” is en het kan psychische problemen veroorzaken. Daarnaast zijn drugs of alcohol makkelijker beschikbaar, waardoor dit waarschijnlijk zal lijden tot gebruik op jonge leeftijd. Het hebben van een verslaafde ouder betekent niet gelijk dat je met al deze uitdagingen te maken krijgt, maar de kansen zijn groter.
Genetische factoren
Het betekent dat “iets” in ons DNA verslavingsrisico’s overdraagt van de ene generatie naar de andere. Dit kan zich op verschillende manieren uiten, van hoe iemand alcohol in de lever verwerkt tot hoe sterk iemand angst ervaart. Dat wil zeggen, er zijn veel wegen naar verslaving, en ongeveer de helft daarvan lijkt te worden veroorzaakt door genen.
Psychologische factoren
De meeste mensen die worstelen met verslaving hebben ook moeite of problemen met een andere diagnose. Dit wordt een dubbele diagnose genoemd. Enkele van de meest voorkomende dubbele diagnoses zijn depressie, angst, bipolaire stoornis, antisociale persoonlijkheidsstoornis en schizofrenie. Mensen raken vaak verslaafd door zelfmedicatie te proberen. Een veel voorkomende reden waarom mensen gaan drinken, is bijvoorbeeld het verlichten van sociale onrust.
Omgeving en trauma
Studies hebben aangetoond dat trauma’s in de kindertijd of jeugd een oorzaak kunnen zijn voor verslaving op latere leeftijd. Denk hierbij aan misbruik door een familielid, verwaarlozing, onveilige thuissituatie of getuige danwel slachtoffer zijn van huiselijk geweld Hoe meer van deze ervaringen je hebt, hoe groter de kans dat je een ernstige verslaving ontwikkelt.
Gebruik op jonge leeftijd
Een hoog percentage van de mensen met een ernstige verslaving, zijn vaak op jonge leeftijd al begonnen met gebruiken. Vaak zijn ze dan nog jonger dan 12 jaar. Dit heeft deels te maken met de omgeving, zoals eerder besproken, maar heeft ook te maken met de ontwikkeling van de hersenen. Hoe eerder iemand begint met gebruiken, hoe meer invloed het heeft op de ontwikkeling van de hersenen. Hierdoor wordt iemand impulsiever en krijgt iemand een slechter beoordelingsvermogen. Wat de kans op verslaving verhoogt.
Nu wil dit niet zeggen dat iedereen die een van de bovenstaande factoren herkent ook een verslaving zal ontwikkelen. De kans op een verslaving wordt alleen groter. Mensen met psychische problemen die de juiste behandeling krijgen zullen bijvoorbeeld minder snel een verslaving ontwikkelen. En ook al ben je verslaafd, je kunt hiervoor behandeld worden. Vraag je jezelf af of jezelf of een naaste verslaafd is? Hier lees je meer over hoe je een verslaving herkent.