Eén van mijn patiënten had last van schaamte. Zij had een situatie meegemaakt waarbij
zij gedwongen was om dingen te doen die zij niet wilde doen. Omdat zij dit wel heeft
gedaan, voelde zij zich een slecht mens. Mijn naam is Suzanne Wagemans, ik werk voor Castle Craig verslavingszorg en schrijf regelmatig blogs over mijn werk. Wat ik doe? ik help mensen af te rekenen met hun verslaving.
Het meemaken van traumatische gebeurtenissen komt veel voor bij mensen met een
verslaving. Onder een traumatische gebeurtenis verstaan we blootstelling aan een
feitelijke of dreigende dood, ernstige verwonding of seksueel geweld (DSM-5).
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat 97% van de mensen die verslaafd zijn een
traumatische gebeurtenis heeft meegemaakt. Hiervan ontwikkelt ongeveer 33% een
posttraumatische stressstoornis. Dat betekent dat men last heeft van herbelevingen, nachtmerries,
flashbacks, vermijding, alertheid en/of slaapproblemen. Als je dus om je heen kijkt in een meeting van mensen die in herstel zijn, heeft 1 op de 3 mensen hier last van.
Vaak schamen mensen zich hiervoor en gaan ze er van uit dat ze zelf schuldig zijn aan wat er gebeurd
is. Ook komt het voor dat ze zichzelf zwak voelen omdat ze nog last hebben van het
verleden: “Ik moet hier toch allang overheen zijn!” hoor je ze dan zeggen.
Ik merk altijd de opluchting bij mensen als ik hen uitleg wat PTSS is: PTSS is een normale
reactie op een abnormale situatie. Het trauma was de abnormale gebeurtenis.
Degene die dit overkomt is daar niet verantwoordelijk voor geweest. Het is echter een normale overlevingsreactie om
mee te gaan in de dreigingen van iemand als diegene bijvoorbeeld sterker, overtuigender of
agressiever is dan jij óf als deze persoon een autoriteitsrol heeft, zoals de baas, een
prominent persoon of een ouder. Als je nog maar een kind bent, geldt dit sowieso voor elke
volwassene.
We noemen het mee gaan, een overlevingsreactie gericht op ‘de vrede bewaren’. De andere meer
bekendere overlevingsreacties zijn vechten, vluchten en verlammen. De vrede bewaren
betekent dat je meegaand (gehoorzaamd) in wat iemand van je verlangt ook al wil je dat
niet. Door hier in mee te gaan heb je minder kans op fysieke schade en is de nare
situatie vaak sneller afgelopen. Een leestip is het Boek: Verlamd van angst door Agnes van Minnen.
Dit aan mensen uitleggen zorgt vaak al voor verlichting doordat ze zich minder schuldig
voelen over wat er is gebeurd.
Ook bij een van mijn patiënten luchtte dit op, zij had een situatie meegemaakt waar zij zich erg voor schaamde. Vervolgens hebben we EMDR toegepast op de
traumatische gebeurtenis. Voordat we begonnen, geloofde zij 100% dat zij een slecht
mens was en zij kon helemaal niet geloven dat zij als persoon oké is. Al na 1 sessie
voelde zij zich geen slecht persoon meer en de uitspraak: “Ik ben oké” in het licht van de
traumatische gebeurtenis geloofde zij voor 90%.
Na afloop van de sessie stuurde zij mij het volgende: “Er valt steeds een last van me af.
Voor EMDR was ik echt wel bang om veroordeeld te worden. Ik heb het als lastig ervaren
maar ook als een opluchting en daar ben ik dankbaar voor. Op de terugweg keek ik er
ook anders naar. In plaats van intense gedachten over hoe slecht ik ben, voelde ik juist
een soort compassie. Alsof ik troost wilde bieden aan wie ik een paar jaar geleden was.”
– Suzanne Wagemans