Wat is benzodiazepine (benzo’s)

Benzodiazepines zijn reguliere medicijnen met een verdovende werking. In vergelijking met andere verdovende middelen valt benzodiazepine in de categorie van ‘licht’ verdovend. Ze kunnen een verscheidenheid aan psychiatrische klachten verlichten en worden daarom vaak voorgeschreven in de psychiatrie. Bekende benzodiazepines zijn diazepam (Valium), lorazepam (Temesta), clonazepam (Rivotril) en alprazolam (Xanax).

Wat doet het?

Benzodiazepines remmen de werking van het centrale zenuwstelsel. Hierdoor verlagen ze de angstbeleving bij mensen, maar hebben ze ook een verdovende werking en kunnen deze middelen gebruikt worden tegen stuiptrekkingen en convulsies (epileptische aanvallen). Daarnaast hebben ze een spierontspannende werking en zijn het effectieve middelen om als slaapmiddel te gebruiken. Door het effect van deze middelen op de hersenen kunnen ze een zeer verslavende werking hebben. Er zijn benzodiazepines die meer of minder verslavingsgevaarlijk zijn. Hoe sneller je een spiegel opbouwt hoe verslavender benzodiazepine is. In het algemeen is het dus belangrijk dat deze middelen alleen gedurende korte periodes en onder goede begeleiding voorgeschreven worden.

In normale of gebruikelijke dosering (dus kort, laag gedoseerd en bij voorkeur niet dagelijks gebruikt) zijn benzodiazepines een effectief middel in het verlichten van angst, spanningen en slapeloosheid.

Benzodiazepine tijdens de zwangerschap

Gebruik je benzodiazepine en ben je zwanger?  Of probeer je zwanger te worden? Dan is het van belang dat je om advies vraagt bij je huisarts. Het is belangrijk dat deze arts voldoende weet van de klachten of het ziektebeeld waarvoor je de benzodiazepine slikt, zodat het gebruik van dit middel tijdens de zwangerschap niet voor complicaties kan zorgen. Wanneer dit niet gedaan wordt kan het gebruik van benzodiazepines tijdens de zwangerschap schade aanrichten bij de baby. Voornamelijk het gebruik van diazepam verhoogd die kans. Zo kan de baby geboren worden met darmatresie, wat inhoudt dat de darm uitgezet is doordat er tijdens de zwangerschap meer vruchtwater aanwezig is dan normaal. Tevens wordt de kans vergroot dat de baby met een lip en verhemeltespleet geboren wordt. 

Ook kan het zo zijn dat benzodiazepinegebruik korte termijn effecten met zich meebrengt wanneer de baby net geboren is. Zo heeft het effect op het geboortegewicht, kan de baby bijwerkingen ervaren zoals een verminderde reflex, gespannen spieren, slaperigheid, ademhalingsproblemen en problemen met het reguleren van de lichaamstemperatuur. Het is dus belangrijk dat je begeleid wordt tijdens de zwangerschap om een gezond kindje ter wereld te brengen. 

Signalen van benzodiazepine misbruik

Wanneer benzodiazepines voor langere tijd in hoge doseringen worden gebruikt, kunnen er veranderingen in het uiterlijk en gedrag optreden die veel invloed hebben op het sociale leven van mensen. Voornamelijk op het werk en in de relaties met anderen zijn de veranderingen duidelijk merkbaar. Verder komen vrijwel altijd de oorspronkelijke klachten terug na het optreden van tolerantie tegen benzodiazepines. Dan ontstaat er een nieuw probleem: je hebt er een benzo-verslaving bijgekregen.

Benzodiazepines zijn maar in weinig gevallen de ‘favoriete’ drugs van een gebruiker. In ongeveer 80% van de benzodiazepine-verslavingen zijn er nog andere middelen waaraan de persoon verslaafd of afhankelijk van is. In de meeste gevallen is er dan tevens sprake van opiatengebruik (bijvoorbeeld heroïne).

Gezondheidsrisico’s

Omdat benzodiazepine bekend staat als medicijn, onderschatten velen de gezondheidsrisico’s die langdurig of overmatig gebruik van deze middelen met zich mee kan brengen. Langdurig gebruik van deze middelen vergroot de kans op dementie, beschadigingen in de hersenen en het vergroot het risico op bepaalde vormen van kanker. De meest voorkomende risico’s zijn echter de ongelukken in het verkeer door verminderde alertheid en bij ouderen het optreden van bovenbeen- en heupbreuken. 

Een verslaving aan benzodiazepines komt vaker voor bij mensen die dit middel krijgen ter behandeling van angst-, stemming- en/of slaapstoornissen. Dit komt omdat de gebruikers van dit medicijn in het begin vaak de ‘helende’ werking ervaren van dit middel, wat de mogelijkheid tot het ontwikkelen van afhankelijkheid aanzienlijk vergroot. Op een gegeven moment wordt de werking na een week of vijf minder en gaan gebruikers hetzelfde effect / gevoel nastreven door hun dosering te verhogen. Dit zorgt er uiteindelijk voor dat de hersenen afhankelijk worden. Er ontstaan ontwenningsverschijnselen waardoor de constante toediening van dit middel nodig wordt om deze tegen te gaan.

Ontwenningsverschijnselen bij benzodiazepine misbruik

De ontwenningsverschijnselen van een dosering op therapiebasis zijn in het begin vaak gevoelens van angst, omdat mensen vaak bang zijn dat de klachten terugkeren bij afbouw van het medicijn.

In geval van verslaving zijn de ontwenningsverschijnselen samen te vatten als lichamelijke verschijnselen, slapeloosheid en overgevoeligheid van de zintuigen. In geval van ernstige afhankelijkheid kunnen er ook ernstige gevolgen zijn van het plotseling stoppen van de inname van het middel zoals epilepsie, delirium, comateuze toestand en zelfs de dood.

Behandeling van benzodiazepine-verslaving bij Castle Craig

Het doorbreken van een verslaving aan benzodiazepine kan een lastig proces zijn. De behandeling doorloopt meerdere fases. Allereerst is er het toewerken naar volledige onthouding, dit middels een persoonlijk en zorgvuldig afgestemd detoxificatie-programma. Op het moment dat volledige onthouding bereikt is, kan er gestart worden met de psychische behandeling, dit gebeurt vaak tezamen met het ervaren van de ontwenningsverschijnselen, in de vorm van groepstherapie en individuele behandeling, waarin de focus ligt op het tegengaan van een terugval in het gebruik van deze middelen.

Castle Craig heeft meer dan twintig jaar ervaring met het behandelen van verslaving aan medicijnen zoals benzodiazepines. Kijk op Onze Verslavingszorg voor meer informatie over ons behandelaanbod.